24/07/17

«Chinchos», con perdón!


Coa chegada do verá vin de lembrar un artigo de Antonio Bóveda no nº 3 da revista mensual Mondariz do 20 de agosto de 1915 (páx. 10-13) titulado “Playas Gallegas” que recollera hai anos.
O seu recordo non era tanto polo artigo en si como pola referencia a como se coñecen os veraneantes...
Nesa época, inicios do século XX , a maioría das persoas que viñan a pasar parte do verán aos pobos do noso litoral eran “campesiños da rexión aos que os médicos receitaron conta a anemia, contra o escrofulose, contra o raquitismo, submersións nas augas iodadas do mar”.
O mencionado artigo compáranos con pobos e praias como a Concha donostiarra e o Sardinero santanderino, etc. indicando que eses pobos saben sacarlle partido ás súas praias e nós,  que posuímos moitas e cunha grande variedade de tipoloxías, non sabemos quitar proveito a pesar das moitas vantaxes “sobre as tan enxalzadas do Norte”.
A culpa de todo débese, a que “os galegos, non soubemos propagar as nosas belezas nin expandir polo mundo as nosas virtudes; antes ao contrario, puxemos especial empeño en achicar o propio para que a alleo se destacase [...]  De aí que as praias galegas sexan pouco frecuentadas; non importando que haxa, ademais do litoral costeiro, aires que son saúde, paisaxes que son de pais escollido, alimentos sans, e de suculencia non igualada, costumes e usos pintorescos, afabilidade nos habitantes”. Como nada diso se promocionou, así nos vai... Se deramos a coñecer as nosas praias, tanto “as de brava e tumultuosa ondada, como A Garda e A Lanzada, e as de mar apracible, como Cangas, Bueu, Ribeira, A Pobra, Muros, Sanxenxo,...
Entre outros, como mal a solucionar indicar a forma de acollelos e de bautizalos con nomes despectivos: “«catalinos», en A Coruña; «mantidos», en Vilagarcía e Marín; «pouroanos», en Vigo”.
Isto lémbrame outros nomes cos que se denominaban en Bueu. Ata os anos cincuenta do século pasado a denominación xenérica aos que viñan a pasar o verán era a de «veraneantes» e que a medida de que comezaron a vir moitos de Madrid, pasouse a identificar a todos como «madrileños». E a partires dos anos sesenta mantendo estes apelativos pero comezou a mesturarse con outros, «jodechinchos» e logo «chinchos», no que se puña de manifesto os inconvenientes que supoñía o aumento da poboación na época estival: encarecementos de prezos pola maior demanda, molestias na utilización de servizos, etc.
Pero na rede hai outras explicacións que vou pór como alternativas:
1º En Terras do Morrazo-Disionario da Rewvolusionaria Academia Morrasense:
Jodechinchos: jichos que invaden os nosos areais mairoritariamente no verán, aínda que alghún ten a súa "2ª" residencia intentando camuflarse na zona. Procedentes do outro lado da ría en grande parte. Gracias a eles tardamos catro horas en cruzar polo medio de Moaña e Cangas, ademáis reducen a velocidade da Vía Rápida, concretamente a 0km/h para protexernos de posibles accidentes, algo bo tiñan que ter. O termo ven de fai moitos anos: un sinal moi indicativo de que está a chegar o vrán no Morraso é que o peix na Plasa dispara o seu presio ata límites insospeitados, cando os chinchos un día van a 6€, o sejinte van a 12€.. e claro, un morrasense auténtico vai buscando a oferta máis baixa por toda a prasa, un turista (madrileño sobre todo) NON, arrampla co primeiro que vexa inda que custe a 20€ o kilo de chinchos. Cando o pobre morrasense vai buscar os chinchos, xa non queda ninjún! e maldice o ceo dicindo "Xa nos viñeron joder os chinchos!!"
Jodechinchos: (en las rías baixas, zona del Morrazo – Galicia), referido a aquellos individuos que resultan molestos en nuestras actividades diarias, aun siendo estos apreciados cuesta soportar su presencia y tienen una gran facilidad para conseguir trastocar nuestros planes.
(normalmente son turistas, que nos ocupan la mesa en el restaurante, o masifican nuestras playas, etc …).
Jodechinchos: Despectivamente, madrileño que acostumbra a pasar parte del verano en algún lugar de las Rías Baixas. Por extensión, forastero. También incluye ourensanos.
Na actualidade estanse a utilizar para referirse aos que nos visitan na tempada de verán como «veraneantes» e nesta e no resto do ano como termo xenérico «turistas» ou «xente de fóra». Parece que imos normalizándonos na linguaxe, pero sobre todo, no respecto aos outros e polo tanto a nós mesmos. Moitos de nós nas nosas vacacións tamén podemos ser «jodechinchos», «chinchos», «catalinos», «mantidos», «pouroanos», etc. e de seguro que preferimos ser un cidadán máis sen ter que levar etiqueta algunha...

Ningún comentario: