25/09/16



Cando escribo isto comezou o novo curso escolar de música da Banda de Bueu e, ao acompañar a miña neta a unha das actividades, pareime, unha vez máis, a ler o que na porta de entrada da CASA DE MÚSICA MANUEL OMIL pon do mestre, compañeiro, confidente e amigo Manolo, ou como moita xente o coñecía “Don Manuel  O Pirigallo”.
De Manolo podería comentar moitas cousas como persoa, como mestre ou músico (ou como reza no texto citado, polo “seu amor pola música”) pero non o vou a facer agora. O que si quero é incidir nun feito puntual, para min relevante: O intento de D. Manuel Omil de formar unha banda de música.
Tal como acorrera no ano 1923 que houbo un primeiro intento de formar unha Banda Municipal en Bueu e a tal fin anunciarase que se daban clases de solfexo e música nos baixos do Concello, por D. Miguel Paratcha.
Algo semellante quixo facer Manuel Omil o 2 de agosto de 1951 senón vexan o oficio que lle enviou ao Sr. Alcalde Presidente do Concello de Bueu:
Moi Sr. meu: Permítome molestar a súa atención para darlle conta de que desde fai varios meses, veño dando clases de solfexo a un nutrido grupo de rapaces desta vila, co propósito de formar no seu día unha banda de música. Non necesito poñer de releve ante Vd. os beneficios que elo reportaría moral e materialmente a este pobo. Dáse sen embargo, a circunstancia de que a case totalidade destes xoves, carecen dos medios económicos suficientes para adquirir o instrumento axeitado. Por elo atrévome a suplicarlle dígnese dar conta do particular á Corporación que tan acertadamente preside, a fin de que se fora factible, concedese a subvención necesaria para facer realidade tan anhelado propósito.
Co maior respecto saúdalle
F/Manuel Omil  Estévez


A resposta por parte do concello foi favorábel xa desde o primeiro informe da Comisión de Facenda:
Examinada a petición de D. Manuel Omil Estévez e considerando que toda axuda que se preste á educación dos nenos, en calquera aspecto que sexa, sempre será beneficiosa, esta Comisión decídese a propoñer que o presuposto do inmediato ano de 1952, figure unha consignación non inferior a 1000 pesetas que sirva para subvencionar a formación de masas corais ou bandas de música, cando poida apreciarse a utilidade destas organizacións, podendo  tamén ser invertido o crédito que se abra en instrumental, locais, uniformes ou exixencias análogas.
Non obstante a Permanente acordará o que estime máis acertado.
Bueu a 15 de outubro de 1951

O que foi aprobado pola Comisión Municipal Permanente do 17 de outubro de 1951.
Pero tal como pode lerse no texto da porta, anteriormente mencionado: “…pero este proxecto non chegou a bo porto polas circunstancias da época".

19/09/16

Dende mediados do século XIX moitos concellos deron en premiar a eliminación de bichos prexudiciais ou potencialmente daniños para os cultivos, os cidadáns ou os seus animais.
Polo cal non é raro observar nos libros de Intervención da Secretaría dalgúns concello, como o de Bueu, listados mensuais con bastantes apuntes ao respecto.
Por poñer un exemplo, fixarémonos no ano 1867, e vemos que o rango de maior a menor relevancia é:
Raposo adulto.....  2 escudos
Raposo pequeno.  1 escudo
Teixugo...............  1 escudo
Garduña..............  1 escudo
Marta..................  1 escudo
Para que sirva de referencia dicir que a un mestre polo semestre de casa lle pagaban 5 escudos. Ou o aluguer dunha escola/vivenda uns 6 escudos e 600 céntimos de escudo cada mes.

Algún dos agraciados destes premios  facíanse con algún dos animais case que todos os meses o que supuña un sobresoldo ou ás veces a única fonte de ingresos. Tal é o caso de José Mariño que nalgún mes gañou ata 9 escudos por matar catro raposos e unha garduña ou Domingo Portela, 11 escudos, por catro raposos adultos e tres xoves.
Nota: Dende os anos vinte do século pasado esta práctica foi substituída por agasallos e recoñecemento por parte dos veciños por onde se paseaba o 'botín'.

05/09/16


Unha cousa é imaxinar a paisaxe ao través da documentación e outra velo co realismo dos ollos dun fotógrafo, pintor ou debuxante. E se esa mirada ten case que 150 anos e, aínda por riba, coincide coa percepción que un tiña da época non pode ser máis gratificante.
Algo así ocorre coa contemplación do Bueu do 1868. Unha primeira ‘fotografía’ que non ven da man da Cámara escura[1] nin tampouco do Daguerrotipo nin da primeira foto en cor como a de J. Clerk Maxwell aparecida na mesma década.
A primeira[2] ‘fotografía’ de Bueu é unha “Panorámica Xeral de Bueu”, en cor, dende a Praia de Beluso. É unha ‘foto’ ou ‘case foto’ pintada ao óleo, por encargo do concello, no maio de 1868 por Federico Guisasola Lasala (Madrid 1830-Pontevedra 1882)[3]. É un fermoso e pouco coñecido cadro polo que se pagaron 60 escudos isabelinos[4].
 Algúns datos e curiosidades do cadro:

-         As medidas do cadro: Lenzo-óleo enmarcado en madeira de 100 x 80 centímetros
-         O cadro estivo colgado na sala capitular moitos anos ata que por mor dunhas obras no concello foi depositado no faiado[5].
-         Ante o seu abandono e deterioro un concelleiro, Pin Cabanillas, reclama sexa restaurado e a Comisión de Cultura do concello faise eco desta proposta en maio de 1985 e, días despois, a Comisión Municipal Permanente faculta á de Cultura para levar a cabo as xestións oportunas. Ao mes seguinte preséntase un presuposto do Padroado do Museo de Pontevedra –Taller de restauracións- por un importe total de 73.000 pesetas. A mesma Comisión de Cultura di: “...estimamos que debe ser aceptado este presuposto por considerar que esta obra é digna desta restauración, dado o seu valor pictórico e sentimental”. Foi aceptada a suxestión e aprobada pola Comisión Permanente.
-         Cambióuselle o marco e como síntese dos tratamentos que se lle fixeron ao cadro temos:
o   Limpeza
o   Reentelado
o   Montaxe en novo bastidor
o   Fixóuselle a capa pictórica
o   Reintegración
o   Protección final
-         Moitos dos que repararon nel no pasado coñecíano como o “Cadro da vaca” polo animal que aparece no primeiro plano.
-         A pesar de ser unha Vista Xeral, se facemos unha ampliación, atopámonos unha primeira e fermosa ‘fotografía’ do pobo de Bueu: con precisión no detalle, cun Bueu casa por casa e, por estar, ata se aprecian os secadoiros de redes.

-         O cadro leva uns anos colgado nun despacho do concello. Atópase en boas condicións se exceptuamos unhas faltas no óleo froito dalgún despiste, mala manipulación, do tempo...

Por pedir, pediría que se coñeza o cadro e coñecéndoo valórese e presérvese do esquecemento e do deterioro.


[1] A primeira fotografía que puido contemplarse: “Vista desde a ventá en Le Gras” (1826)
[2] Con anterioridade, 1849, había un debuxo titulado “Praia de Bueu” (Pescadoira), do grande paisaxista romántico Jenaro Pérez Villaamil (1807-1854):  http://acidras.blogspot.com.es/search/label/Pérez Villaamil
[3] Discípulo da Escola de Madrazo. Aínda mozo abriu en Vigo una escola de pintura. No verán de 1958 coincidiu co alcalde bueuense, Agustín Plá Aballe, na Exposición Agrícola e Industrial e Artística de Galicia celebrada en Santiago de Compostela. Ase mesmo na entrega de medalla xa ambos levaron unha de cobre; o Agustín por ‘trigos e centeos’ e Guisasola, por un cadro de ‘cabeza de estudio orixinal’. Logo pasou a residir en Pontevedra, no curso 1862-63, para facerse cargo da praza de interino de “Debuxo lineal de figura e de adorno” no Instituto desta cidade. Nesta época fixo viaxes por Galicia tomando apuntes que lle serviron na súa obra posterior.  Meses despois de pintar o cadro, iniciouse a coñecida coma ‘Revolución de setembro’ ou ‘A Gloriosa’ marchou a Madrid e logo a Salamanca. De volta a Madrid pasa grandes penurias económicas das que sae grazas a unha serie de encargos de retratos, portadas de publicacións. No 1872 regresa a Galicia traballando coma debuxante e acuarelista. Colaborou, con fermosas litografías, nas revistas Ilustración Española y Americana, e en I. Gallega e na I. Asturiana nas que poden verse interesantes e moi coñecidas litografías como as da serie Tipos populares de Galicia: Patrón dunha lancha pescadora de Beluso” (1880)”
[4] Uns meses antes, no agosto de 1867, hai un cargo nas contas do concello de Bueu de dous escudos con e catrocentas milésimas a favor de “D. Francisco Piqué por un cadro no que contén o retrato do bizarro xeneral Dn Casto Méndez Núñez”
[5] A principio dos oitenta do século pasado estaba colgado no salón de plenos xunto coa Virxe do Carme que José Benito Otero Baena lle doara á Confraría. Cadro que posteriormente foi reclamado pola confraría e hoxe pende nas súas oficinas.