23/06/13

A festa de S. Xoán  ou festa do solsticio de verán é a festa máxica por excelencia. É a noite das bruxas e feiticeiras. A noite dos encantamentos e rituais. A noite do lume e da auga. O imaxinario popular está repleto de lendas, historias e crenzas que teñen o seu cumio ás 12 da  noite de San Xoán.
A auga:  As fontes son lugares de prodixios e sanacións. O mar lugar de purificación e rexeneración. Na Fonte dos Tornos (en Xexide) : se se collía a flor do fento aparecía unha fermosa moza de pelo louro. Encantamento tamén se dá no “Buraco da moura” en Cela-Paralaia.
O lume como elemento purificador, de conxuro, renovación, …  Na Fonte (factor auga) de San Lourenzo de Cela (factor lume) óbrase o encantamento coa “Galiña dos pitos de ouro”
Como nos di Taboada Chivite: “En moitos pobos de Galicia alcéndese lumeiradas, fogueiras, cachelas, lumes; na praza, na rúa, nunha encrucillada, no monte ou por barrios. Báilase arredor e chóutase por cima delas con fins catárticos e propiciatorios, ás veces cun conxuro: Salto por riba do lume de San Xoán / para que non me morda nin cobra nin can.”
Como recordo do que foron as festas de S. Xoán citar o poema de Alfredo Brañas titulado:

Lembranzas!
Quén pode esquencer de vello
Os seus tempos de rapás?
Quén pode esquencer a noite,
A noitiña de San Xoán,
C’o seu séquito de bruxas,
Fogueiras, baños de mar,
Augas de rosas,parrandas,
 Troulas, bailes y aínda mais?
….
Para lembrar, lembrar como nolo presentaba a prensa local, a festa de San Juan en Bueu hai 100 anos (Transcribo o artigo traducido):
A festa do precursor San Xoán Bautista, foi este ano dobre; pois uns celebrárona o 22, segundo disposición recente de S.S. [papa Pío X] e outros, como antigamente, o 24. Nós non quitamos nin pomos festa, pero parécenos que nisto como en todo, hai que obedecer a quen manda e máxime se este é infalible.
As fogueiras, como sempre. Hóuboas na praia de Beluso , na de Bueu e rúa de Vincenti e montes circundantes ofrecendo fantástico aspecto e queimándose barrís e madeiras inservibles; para San Pedro tamén as haberá e acabaranse de queimar todos as cousas vellas que estorben.
Diante da fábrica de don Juan Tapias [onde están actualmente os pisos de Alonso en Pescadoira],  houbo, como todos os anos, verbena con fogos artificiais e baile, terminándose ás doce da noite.

14/06/13

Iso é do que acusa ao alcalde Miguel Nogueira Fraguas un xornalista na páxina 2 do Semanario republicano El Combate no inicio do verán do 1899. Con grande ironía, como pode verse no texto, expón unha serie de preguntas retóricas e á vez cargadas de veladas acusacións de intereses máis ou menos espurios. Para que non haxa malas interpretacións transcribo, traducido, o texto...

UN ALCALDE DESAFOGADO

É certo que V. Sr. Alcalde de Bueu, quere ser émulo do de Móstoles no das decisións enérxicas, xa que tanto se lle parece no da monteira e polaina, prohibindo aos seus conveciños paseen polas rúas despois das dez da noite?
Cre V. evitar desa maneira que o pobo indignado córtelle as cepas da súa propiedade, co que haberá menos viño e diminuirán as utilidades do imposto de consumos, no que todo o mundo sabe que ten V. intereses que defender como bo Alcalde?
É natural que trate vostede de velar polos súas viñas; o que non é natural é que os seus conveciños non saiban agradecerlle o interese que por eles se toma, Ingratos!
Continuaremos, Sr. Alcalde, continuaremos co das viñas.

01/06/13

Xa estamos outra vez nas festas de Corpus, unha festa na que, coa excepción do aspecto relixioso, non sempre se manifestou de igual forma e localización. Coas súas épocas de esplendor e recesión…
 Fai hoxe 100 anos o xornal El Adelanto descríbenos con grande entusiasmo e grandilocuencia como se desenvolveu o Corpus de 1913.
Destacar que a espadana era, como ata non hai moitos anos a raíña do manto vexetal que servía de alfombras na procesión.
Vou a transcribir o artigo para que sirva de testemuña desta festa… 
O CORPUS EN BUEU
A festa por excelencia dos crentes que na Sacra Forma admiran a Deus vivo, reviste inusitado esplendor nesta fervente España que conserva, a través dos tempos e das innumerables revoltas, a fe dos seus maiores.
Flores, incensos, espadanas, son finos aromas que arrouban o espírito cara a Deus. Música e gaitas, fogos de artificio, volteo de campás son explosións de vivido entusiasmo polo amor dos amores, nos que, os ollos da fe, renden acatamento ao Pai Celestial.
Pasa a procesión solemne, maxestosa e ante a custodia todos descóbrense, todos inclínanse e axeonllan; uns con amor forte, profundo, arraigado na alma, outros con respecto.
Saudemos ao Rei de reis, exposto no sagrado viril, á adoración dos fieis, polos séculos dos séculos...
A función relixiosa foi solemne, predicando o párroco Martínez Casamande, que levaba o Santísimo na procesión e deu a bendición ao pobo.
Tivo tamén os seus encantos a festa profana; no entanto amencer un día de brumas e néboas, fóronse disipando e luciu o sol, espléndido, a súa luz cegadora e refulxente que dá vida e animación aos mortais, devandito sexa isto, con permiso dos partidarios das brumas e néboas, dos días sen sol, propios para nostálxicos, soñadores e poetas...
No atrio da igrexa houbo, pola tarde, moita animación, bailando a xente moza no eirado, deleitándose coas fermosas pezas interpretadas por unha sección da afinada música de Moaña. Tamén na reitoral festexábase o solemne día, ouvíndose desde a rúa belas cancións galegas entoadas por voz forte e ben timbrada.
Houbo no "Liceo Casino" unha petit soiree na honra da señorita Josefina Losada Caeiro, bela irmá do noso mozo amigo don Pascual, que pasaron o día coa moi estimada familia de D. Joaquín Domínguez.
E para que nada faltase ese día, estivo en Bueu (…) o vapor "Pepita Arminda" (…) con moitos excursionistas de Marín (…) desembarcaron todos dirixíndose ao "Liceo Casino" onde se bailou un bo intre…
Como se ve foi un día de Corpus ben aproveitado e a última hora, mellor dito, xa de madrugada, aínda había xente de humor cantando pola rúa.